نمره نخ و روش‌های تعیین آن

نمره نخ نشان‌دهنده ظرافت یا ضخامت نخ است و معیاری برای بیان کیفیت و ویژگی‌های فیزیکی نخ‌ها به‌شمار می‌رود. این عدد به طور مستقیم به قطر نخ یا میزان ضخامت آن مربوط نیست، بلکه به وزن نخ در یک طول معین اشاره دارد. برای تعیین نمره نخ، می‌توان از دو روش مستقیم و غیرمستقیم استفاده کرد.

1. تعیین نمره نخ به روش مستقیم

در روش مستقیم، وزن یک طول معین از نخ یا الیاف را می‌سنجند و از آن برای تعیین نمره نخ استفاده می‌کنند. در این روش، هرچه نخ ظریف‌تر باشد، نمره کمتری دارد و برعکس، نخ‌های ضخیم‌تر نمره بالاتری خواهند داشت.

واحدهای متداول در روش مستقیم:

• دنیر (Denier):
  • این واحد نشان‌دهنده وزن 9000 متر نخ است که بر حسب گرم بیان می‌شود. برای مثال، نخ با نمره 1 دنیر به این معنی است که وزن 9000 متر نخ برابر با 1 گرم است.
• تکس (Tex):
  • این واحد نشان‌دهنده وزن 1000 متر نخ است که بر حسب گرم بیان می‌شود. یعنی نخ با نمره 1 تکس وزن 1 گرم در 1000 متر طول دارد.
• دسی تکس (Decitex):
  • این واحد نشان‌دهنده وزن 10000 متر نخ است که بر حسب گرم بیان می‌شود. در این حالت، یک نخ با نمره 1 دسی تکس وزن 0.1 گرم در 1000 متر دارد.

این روش برای تعیین نمره نخ‌های ابریشم و الیاف مصنوعی مناسب است.

مثال:

• یک نخ با نمره دنیر 100 یعنی 9000 متر از آن نخ، وزن 100 گرم دارد.
• یک نخ با نمره تکس 50 یعنی 1000 متر از آن نخ، وزن 0.5 گرم دارد.

2. تعیین نمره نخ به روش غیرمستقیم

در روش غیرمستقیم، طول نخ برای یک وزن معین مورد نظر قرار می‌گیرد و از آن برای تعیین نمره نخ استفاده می‌شود. در این روش، نخ‌های ظریف دارای نمره بالاتری خواهند بود و نخ‌های ضخیم‌تر نمره کمتری خواهند داشت.

واحدهای متداول در روش غیرمستقیم:

• متریک (Nm):

• این واحد نشان‌دهنده طول نخ به ازای یک گرم است. در واقع، این واحد بیان می‌کند که یک گرم نخ چه طولی دارد.
• هرچه نمره بیشتر باشد، نخ ظریف‌تر است. به‌عنوان مثال، نخ با نمره 10 متریک یعنی برای هر گرم نخ، 10 متر نخ وجود دارد.
• انگلیسی (Ne):

• این واحد نشان‌دهنده تعداد 840 یارد از نخ است که وزن آن 1 پوند باشد. به عبارت دیگر، نمره انگلیسی معیاری است برای تعداد یاردهایی که می‌توان از 1 پوند نخ به‌دست آورد.
• هرچه نمره بیشتر باشد، نخ ظریف‌تر است. برای مثال، نمره 20 انگلیسی نشان می‌دهد که 20 بار نخ 840 یاردی وزن معادل 1 پوند خواهد داشت.

این روش بیشتر برای نخ‌های پنبه، کتان، پشم و آسبست به‌کار می‌رود.

جدول تبدیل نمرات نخ به یکدیگر

برای راحتی در تبدیل نمرات مختلف نخ‌ها به یکدیگر، می‌توان از جدول تبدیل استفاده کرد. جدول زیر برخی از رایج‌ترین تبدیل‌ها را نشان می‌دهد:

نتیجه‌گیری:

نمره نخ معیاری است که به کمک آن می‌توان ظرافت و ضخامت نخ را اندازه‌گیری کرد. بسته به نوع نخ و الیاف مورد استفاده، روش‌های مستقیم و غیرمستقیم برای تعیین نمره نخ کاربرد دارند. در روش مستقیم، وزن نخ در طول معین اندازه‌گیری می‌شود (دنیر، تکس و دسی تکس) و در روش غیرمستقیم، طول نخ برای وزن معین اندازه‌گیری می‌شود (متریک و انگلیسی). هر یک از این روش‌ها برای انواع مختلف نخ‌ها (الیاف مصنوعی، پنبه، پشم و غیره) مناسب است و در صنعت نساجی برای استانداردسازی تولید نخ و پارچه به کار می‌رود.